ظرفیت های ژئوپولیتیکی چابهار برای دور زدن تحریم های بین المللی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه

2 استادیار دانشگاه آزاداسلامی واحدساوه

چکیده

چابهار تنها بندر اقیانوسی ایران، یکی از نقاط کلیدی در حاشیه خلیج‌فارس و دریای عمان بوده و در کریدور شمال – جنوب جایگاه مهمی دارد. این بندر در مسیر ترانزیتی شرق –غرب قرارگرفته و فوریت‌های مختلف اقتصادی و جغرافیایی در زمینه ترانزیت و ترانشیب دارد. در مجموع بالفعل شدن چنین پتانسیلی، میتواند علاوه بر کارکردهای و ارتقاء نقش کلان اقتصادی آفرینی ژئواکونومیکی منطقه، با توجه به نیازهای حیاتی کشورهای محصور در خشکی در حوزه های پیرامونی ایران، به لحاظ اقتصادی، می تواند زمینه ساز نوعی همگرایی منطقه ای نیز باشد. براین اساس، ایران میتواند با استفاده از پتانسیل­های ژئوپولیتیکی و ژئواکونومیکی منطقه و به تبع آن، برقراری نوعی پیوند اقتصادی بر محور منطقه آزاد چابهار، نفوذ قابل توجهی در مناطق پیرامونی، بویژه منطقه آسیای مرکزی و افغانستان به دست آورد. بنابراین سئوال پژوهش این است آیا چابهار در شرایط سخت تحریمی پتانسیل کمک به کشور را دارد؟ یافته­های تحقیق نشان می­دهد پیوندهای اقتصادی براساس زیربناهای جغرافیایی و ژئوپولیتیکی کمک شایانی برای کشورهایی است که تحت تحریم های بین المللی قرار می گیرند. زیرا ایران می تواند بخشی از نیازهای استراتژیک خود را از طریق ظرفیت هایی که اشتراک منافعی با همسایگان و دیگر کشورها به وجود آورده است، را  تامین کنند. همچنین وابستگی اقتصادی براساس نیازهای مشترک کشورهای محصور در خشکی به ایران، جغرافیای چابهار و پیوندهای اقتصادی منطقه، هارتلند جدید در آسیای باختری، ژئوپولیتیک شمال و جنوب ایران در ایجاد شبکه بازرگانی دوسویه، منطقه آزاد چابهار و پیوندهای ایران با همسایگان و.. می تواند مانع عمده ای در راه کارامدی تحریم های بین المللی بالاخص تحریم های ایالات متحده باشد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و همچنین استفاده از منابع کتابخانه­ای (کتب، مقالات) و منابع اینترنتی و استفاده از نقشه های جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


1-امیری ، هاشم(1390)، نقش عوامل سیاسی امنیتی در توسعه نیافتگی منطقه ازاد چابهار، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما، دکترعلیرضا محرابی دانشگا شهید بهشتی، تهران، ایران
2- امیدی علی (1388) ، منطقه گرایی در آسیا : نگاهی به سازمان های آ.سه.آن ، سارک و اکو (تهران : دفتر مطالعات سیاسی و بین الملل.
3- روزنامه دنیای اقتصاد، 17/ 3/1399
4-قلی زاده وهمکاران(1391)، بررسی و تحلیل نقش و جایگاه استراتژیک سواحل مکران،اولین همآیش ملی توسعه سواحل مکُران و اقتدار دریایی جمهوری اسلامی ایران-28 لغایت 30 بهمن 1391
5-  فتحی یحیی (1381) ، مقایسه تطبیقی تأثیرات دو رویکرد جهانی شدن اقتصاد و منطقه گرایی بر تجارت جهانی ، پژوهشها و سیاستهای اقتصادی ، شماره 21 
6- عزتی، عزت االله. (1390 )ژئوپولیتیک. تهران: سمت.
7-طرح مطالعات راهبردی منطقه ی آزاد تجاری- صنعتی چابهار،1395
8- مجتهدزاده، پیروز(1387) امنیت آسیای جنوب باختری در ژئوپولیتیک قرن بیست و یکم، طالعات اوراسیای مرکزی، مرکز مطالعات عالی بین المللی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سال اول، شماره 2 ،تابستان و پاییز .
9-مجتهدزاده، پیروز. (1381 )جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی. تهران: سمت.
10- Eyler, Robert. (2007). Economic Sanctions International Policy and Political Economy at Work,Palgrave Macmillan.
11 -Hufbauer, Gary Clyde, Jeffrey J. Schott, Kimberly Ann Elliott, and Barbara Oegg. (2007). Economic Sanctions Reconsidered, 3rd ed., Institute for International Economics, Washington DC.
12- Iranian Port Welcomes Indian Traffic to Central Asia,1995: 8
13- Kemp, G. (1997). Energy Superbowl: Strategic Politics and the Persian Gulf and Caspian Basin. Washington D.C: Nixon Center for Peace and Freedom.
14- - Mackinder, Halford J. (1943), “The Round World and the Winning of the peace”, Foreign Affairs, Vol. 21, No. 4, Available at: https://ic.ucsc.edu/~rlipsch/Pol177/Round%20World.pdf, Accessed on: 2017/1/4.
 15-Seiple, Chris (2006), “Revisiting the Geopolitical thinking of Sir Halford John Mackinder: United States – Uzbekistan Relations: 1991 – 2005”, Thesis presented to the Faculty of the Fletcher School of Law and Diplomacy, Available at: https://globalengage.org/attachments/771_seiple_dissertation.pdf, Accessed on: 08/11/2016.